Documentation of Oct 6

นิวัติ  กองเพียร

.ชลธิรา            เชิญคุณนิวัติแนะนำตัวเอง  สถานภาพปัจจุบัน  กำลังทำอะไรอยู่  อายุเท่าไหร่  แล้วก็ย้อนหลังไป 2519 เมื่อยังเป็นหนุ่มน้อย  อายุเท่าไหร่ ทำอะไร  จากนั้นก็ค่อยเข้าสู่เหตุการณ์  เชิญค่ะ

คุณนิวัติ                         ตอนเข้าสู่เหตุการณ์  อาจารย์ถามได้ไหมครับ  ผมจะจำไม่ได้  ชื่อนิวัติ  กองเพียรนะครับ  ปัจจุบันเป็นบรรณาธิการบริหารศิลปวัฒนธรรม   อายุตอนนี้ 54  เมื่อตอนปี 2519  ผมทำหน้าที่เป็นบรรณาธิการฝ่ายศิลป์ของหนังสือประชาชาติรายสัปดาห์  ที่ทำงานอยู่ที่ซอย 57 สุขุมวิท   ตอนนั้นประชาชาติรายสัปดาห์เป็นของบริษัทเดอะ เนชั่น  ซึ่งเขาก็ทำเดอะ เนชั่นรายวันด้วย  ส่วนผมอยู่ส่วนของประชาชาติรายสัปดาห์

.ใจ                              ช่วยเล่าเหตุการณ์ในวันที่ 4 ตุลาคม  ในวันที่ 5 คุณอยู่ที่ไหนและเห็นอะไร

คุณนิวัติ                         ในวันที่ 4 , 5, 6  ตุลาคม 2519  นอกจากเป็นบรรณาธิการฝ่ายศิลป์แล้ว  ผมเป็นช่างภาพด้วย  แล้วก็เป็นผู้สื่อข่าวด้วยนะครับ  คนที่ไปพร้อมกันกับผมคือ สมหมาย  ปาริฉัตร  ซึ่งเป็นบรรณาธิการอาวุโสของมติชนปัจจุบัน  เราไปด้วยกันสองคน ไปทุกวัน  ตั้งแต่วันที่สี่ที่ห้า… (ฟังไม่ออก)…  4,5,6 ผมคงไม่สามารถให้รายละเอียดได้  เพราะจำไม่ได้นะครับ

.ใจ                              วันที่ 4 มีการเล่นละครที่ลานโพธิ์  เห็นการเล่นละครไหม

คุณนิวัติ                         ฮะ  ผมดูการเล่นละครนั้นด้วย

.ใจ                              แล้วถ่ายรูปด้วยไหม

คุณนิวัติ                         ผมไม่ได้ถ่ายฮะ  ตอนนั้นไม่ได้ถ่ายรูป  เพราะว่ามีพวกรายวันเขาถ่ายกัน  เราไม่คิดว่าเราจะทำ  เพราะเป็นละครสั้น  แสดงแป๊บเดียวก็เลิกนะครับ  แต่ว่าแล้วมันก็เป็นการเดี๋ยวนั้น  ไม่ใช่ว่ามีการโฆษณาว่าจะมีการเล่นละครเรื่องนี้แล้วให้คนมาดู  ไม่ใช่   มันเป็นเหตุการณ์ปกติของวันนั้น  ซึ่งมีละครอยู่ด้วยอย่างหนึ่ง  แล้วก็มีอย่างอื่น ๆ ผสมโรงกันไปด้วย  ทั้งมีการพูด  มีการอภิปราย  มีการ…ก็คิดกันเดี๋ยวนั้นกระมัง  ไอ้ละครนั้น  เพราะมันไม่มีประกาศ  ก็เล่นกันเดี๋ยวนั้น

.ใจ                              แล้วตอนดูละครนี่  อยู่ห่างจากเวทีละครมากไหม

คุณนิวัติ                         ก็ไม่ห่างมากหรอกครับ  มันก็อยู่ต้นโพธิ์  ก็อยู่บริเวณแคบ ๆ ตรงนั้น  ผมว่าไม่เกินสิบเมตร  แล้วคนก็ไม่ได้มากมายก่ายกอง  คนน้อย

.ใจ                              แล้วเห็นตอนที่คนเขาแขวนคอกันไหม

คุณนิวัติ                         เห็นฮะ  เห็นหมดฮะ

.ใจ                              แล้วมีอะไรผิดปกติไหม

คุณนิวัติ                         ไม่มี  ไม่มีอะไรผิดปกติเลย  เพราะเป็นเรื่องปกติ  แล้วเล่นกันมาสองสามวัน  ก็ไม่เห็นมีใครว่าอะไรผิดปกติ

.ใจ                              ตอนที่ดูละคร  คิดว่ามีตำรวจดูด้วยไหม

คุณนิวัติ                         ไม่แน่ใจ  แต่ผมคิดว่าในเหตุการณ์ช่วงนั้นเนี่ย  ตำรวจต้องมาทุกวันอยู่แล้ว

.ชลธิรา            ในฐานะที่เป็นบก.ฝ่ายศิลป์นะคะ  แล้วก็เป็นช่างภาพฝีมือดีด้วยนะคะ  เมื่อเหตุการณ์มันถึงวันที่ 5 ใช่ไหมคะ  ที่มีข่าวลงในหน้าหนังสือพิมพ์  อยากให้เล่าถึงประสบการณ์ในช่วงนั้นว่าได้เห็นหนังสือพิมพ์อะไรบ้างที่ลงข่าวการเล่นละคร  และในฐานะที่เป็นนักหนังสือพิมพ์เองอยู่ในขณะนั้นเนี่ย  คิดอย่างไร  เข้าใจปัญหาอย่างไร

คุณนิวัติ                         คือตอนนั้น  พอเราเห็นดาวสยาม  เข้าใจว่าเป็นดาวสยามนะครับถ้าผมจำไม่ผิด

.ใจ                              ไม่ผิด

คุณนิวัติ                         เป็นคนลงเป็นคนแรก  เข้าใจว่าเป็นคนแรก  หรือเป็นบางกอกโพสต์  จำไม่ได้  อันนี้จะคลาดเคลื่อนแน่นอน   แต่ว่าสิ่งทีเรา… ครับรูปนี้ครับ   สิ่งทีเราคิดตอนนั้นนะครับ  คิดตอนนั้นมากที่สุดก็คือว่า  ทำไมเขาต้องเล่นแบบนี้  ทำไมต้องเล่นข่าวแบบนี้

.ชลธิรา            หมายความว่า  คิดว่าไม่ใช่เรื่องจริง

คุณนิวัติ                         ไม่ใช่เรื่องจริงครับ  มันเป็นละครปกติ  ละครซึ่งไม่ได้คิดที่จะไปหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ  หรือไปทำร้ายใคร  หรือไปแสดงให้มันรู้สึกถึงใคร  แล้วคนที่เล่นเราก็รู้จัก  เราก็สนิทกัน  แล้วก็ไม่ได้มีความเหมือน  ความเหมือนตามที่เขาพูดเลย เราไม่คิดด้วยซ้ำไปด้วยว่าเหมือน  ไม่มีใครคิดเลย

.ใจ                              นี่หน้าเขาเหรอ

คุณนิวัติ                         เขาฮะ

.ใจ                              หน้าของคนเล่นละคร

คุณนิวัติ                         ครับ

.ใจ                              คิดว่ามีการแต่งหน้า  หรือว่า

คุณนิวัติ                         ไม่มีฮะ  คือมันเป็นละครที่ไม่ใช่จัดขึ้นมา  ไม่ใช่ว่ามีผู้กำกับ  มีคนแต่งหน้า  มีคนเขียนบท  ไม่ใช่  มันเป็นละครเล็ก ๆ  ที่คิดกันขึ้นเอง เล่น

.ชลธิรา            หมายความว่า  ขณะที่เห็นหนังสือพิมพ์ดาวสยาม  แล้วก็คิดว่าทำไมเขาต้องเล่นกันแบบนี้  หมายถึงอะไร  ใครเล่น

คุณนิวัติ                         หมายถึงข่าว  ก็หนังสือพิมพ์ไม่ควรจะเล่นแบบนั้น  ทำไมต้องมาเล่นแบบนั้น  มันต้องมีอะไรอยู่เบื้องหลัง

.ชลธิรา            เขา คือ ดาวสยาม

คุณนิวัติ                         คือ ดาวสยาม  คือหนังสือพิมพ์  ตัวหนังสือพิมพ์ที่เล่น

.ชลธิรา            คือหนังสือพิมพ์ที่เล่นเรื่องนี้  ทำไมถึงเล่นแบบนี้  เล่น  นี่หมายถึง  เล่นที่…

คุณนิวัติ                         เล่นข่าว

.ชลธิรา            เล่นข่าว  แต่ไม่ได้เล่นกับภาพ  หมายความว่าภาพนี่คือของจริง

คุณนิวัติ                         ผมว่าเขาก็ต้องเล่นทั้งหมดน่ะฮะ  ผมคิดว่าภาพมาจากของจริง

.ชลธิรา            ไม่คิดว่ามีการแต่ง

คุณนิวัติ                         ไม่คิดว่ามีการเอาภาพมาเพื่อจะแต่งให้เหมือน

.ชลธิรา            คิดว่าทุกอย่างในภาพที่ปรากฏนี่เป็นของจริง

คุณนิวัติ                        ครับ  เพราะว่าถ้าเอาคุณอภินันท์  ใช่ไหม  มาทำแบบนี้เหมือน

.ชลธิรา            ก็เลยคิดว่าในภาพนั้นก็คือคุณอภินันท์

คุณนิวัติ                         คือเอาตัวคุณอภินันท์มาทำแบบนี้  หน้าอย่างนี้เหมือน  เหมือนแน่นอน

.ชลธิรา            ไม่คิดว่ามีการตัดต่อ  หรือแต่งภาพ

คุณนิวัติ                         ผมว่าไม่ใช่

.ชลธิรา            แต่ว่าเป็นการเล่นกับข่าว

คุณนิวัติ                         เล่นข่าวเลย

.ชลธิรา            เล่นกับข่าว  เล่นกับเรื่อง  เล่นกับภาพ

คุณนิวัติ                         ซึ่งจะต้องมีเบื้องหลังในการเล่นข่าวนี้

.ชลธิรา            เบื้องหลังคืออะไร

คุณนิวัติ                        ผมไม่ทราบไงครับ   อันนี้ไง  ผมว่านี่คือความลับดำมืดที่เราไม่สามารถที่จะบอกได้ว่ามันมาจากไหน  ….(ฟังไม่ออก)

.ชลธิรา            แล้วในช่วงเวลานั้น   ในหมู่เพื่อนนักหนังสือพิมพ์ได้มีการถก  อภิปราย  ปัญหาเรื่องนี้ไหม

คุณนิวัติ                         ส่วนหนึ่งถก  อภิปรายกันตลอดเกี่ยวกับเรื่องนี้

.ชลธิรา            ช่วยกรุณาเล่าเรื่องย่อให้ฟังว่าถกกันอย่างไร

คุณนิวัติ                         ผมว่าคือ…อย่างที่ผมเล่าตอนแรกว่าผมไม่สามารถจะเล่ารายละเอียดได้  เพราะผมจำไม่ได้ว่าพูดอะไรกันบ้าง  แต่สิ่งที่เราไม่เห็นด้วยอย่างยิ่งคือ  วิธีที่เขาทำแบบนี้  วิธีที่ดาวสยามทำแบบนี้  ที่บางกอกโพสต์ทำแบบนี้  แต่ผมก็บอกชัดไม่ได้หรอกว่าเขาทำยังไง  บางกอกโพสต์ทำยังไง  แต่สิ่งที่เขาทำลงไปนั้นทั้งหมดในเหตุการณ์วันนั้นก็ดี  นำเสนอภาพนี้ก็ดี  นำเสนอข่าวก็ดี  เราไม่เห็นด้วยทั้งสิ้น  เรานี่หมายถึงเครือเดอะ เนชั่น  เครือสยามรัฐ  หรือเครือ  เราไม่เห็นด้วยอย่างยิ่ง  เพราะเราไม่ได้เล่นอันนี้

.ชลธิรา            เมื่อเขา  เครืออื่นน่ะ  เขาเล่นอย่างนี้แล้ว  เครือเดอะ เนชั่น  ประชาชาติ  ได้ช่วยแก้ปัญหาอย่างไร

คุณนิวัติ                         เราไม่ได้ไปต่อต้านเขา  ไม่ได้ไปขัดแย้งนะครับ  เพียงแต่ว่าเสนอเรื่องราวที่มันเป็นจริงเท่านั้นเอง

.ชลธิรา            เสนอข่าว

คุณนิวัติ                         เสนอข่าว  ข่าวเดียวกันนี่แหละครับ  แต่ว่าข่าวมันแตกต่างกัน  ผมไม่ทราบว่าเรามีข่าวในช่วงนั้นหรือเปล่า

.ชลธิรา            พอจะหามาให้ได้ไหมคะ

คุณนิวัติ                         มันมีไม่ใช่เหรอ

.ชลธิรา            ข่าวประชาชาติในช่วงนั้นน่ะคะ

คุณนิวัติ                         แต่ประชาชาติไม่รู้  ไม่ได้ออก  เพราะว่าผมก็เจ๊งเบ๊งไปเลย  ก็วันนั้นเลย  วันที่ 6 เลย

.ชลธิรา            ไหนลองเล่าสิคะ  เป็นไงเจ๊ง

คุณนิวัติ                         คือ  เมื่อตอนที่เราอยู่ในวันที่ 6 วันที่เกิดเหตุการณ์  สมหมายก็อยู่  ผมก็อยู่   เหตุการณ์เมื่อมีการบุกเข้าไปในธรรมศาสตร์

.ใจ                              ตรงนั้นไม่ได้ปูอะไรเลย  ต้องเล่าตามลำดับดีกว่า  ไปที่ธรรมศาสตร์ในวัน…

คุณนิวัติ                         คือมันต้องไปทุกวัน

.ใจ                              ค้างคืน  หรือกลับบ้าน

คุณนิวัติ                        ผมกลับบ้าน  กลับบ้านทุกเย็น

.ใจ                              แล้วก็กลับมาธรรมศาสตร์วันที่ 6  มาถึงกี่โมงครับ

คุณนิวัติ                         วันที่ 6  ผมมาถึงตอน 9 โมงเช้า ประมาณ 9 โมงเช้า  ผมไม่ได้ไปออฟฟิศด้วย

.ใจ                              แล้วคืนก่อนนั้นกลับบ้าน  กลับจากธรรมศาสตร์ประมาณกี่โมงครับ

คุณนิวัติ                         คืนวันที่ 5 น่าจะสักสองสามทุ่ม

.ใจ                              กลับมาที่ธรรมศาสตร์ประมาณ 9 โมง  ช่วยเล่าว่าเห็นอะไรบ้าง

คุณนิวัติ                         คือมันก็เป็นปกตินะฮะ   เช้า ๆ ผมก็ไม่ได้คิดว่ามันเกิดอะไรขึ้นมา   พอเข้ามาแล้ว  ถึงได้รู้ว่ามีการ   แต่ผมไม่รู้ว่ามันเกิดขึ้นตอนกี่โมงกี่ยาม  แต่ในขณะนั้นที่ผมเข้ามามันเป็น  เป็นช่วงซึ่งเป็นตำรวจปกติ  ตำรวจปกติ  หมายถึง  ตำรวจชนะสงคราม  ตำรวจอะไรที่กำลังคุมสถานการณ์อยู่  พอข้ามฟากมา  โดยที่ผมไม่ดูอะไรเลยนะ  ผมไม่รู้อะไรเลยนะ  เพราะบ้านผมอยู่ฝั่งธนฯ  ผมข้ามฟากมาเลย  มาจากท่าศิริราชมาที่ท่าพระจันทร์  พอไปถึงตำรวจก็ชุลมุนวุ่นวายแล้วตอนนั้น

.ชลธิรา            เข้ามาประตูไหนคะ

คุณนิวัติ                         ประตูท่าพระจันทร์ครับ   ผมก็แสดงบัตรนักข่าว  กับสมหมาย  เราก็แสดงบัตรนักข่าว

.ชลธิรา            …(ฟังไม่ออก)  ไม่ได้เห็นอะไรผิดปกติเลย

คุณนิวัติ                         ข้างหน้าก็ปกติอยู่นะฮะ  ผมจำไม่ได้ว่ามันเกิดขึ้นเมื่อไหร่ไง  อันนี้มันเกิดขึ้นก็ชุลมุนวุ่นวาย  นึกไม่ออกว่าจะทำยังไง  แต่ก็อยากเข้าไปดูว่ามันเกิดอะไรขึ้น  ในช่วงที่ผมมา  มันเกิดอยู่หลายจุด  มันเป็นแห่ง ๆ ๆ  ผมเข้าไปข้างในเสร็จมันก็มีเป็นแห่ง ๆ ๆ จนกระทั่งไม่นาน  สัก 30 นาที หรือ 40 นาที ที่อยู่ตรงนั้น  ปรากฏว่ามันมีคนที่แตกไปทางแม่น้ำ  เราก็วิ่งตามไปดู  มีคนหนีไปทางแม่น้ำ  หนีไปทางไหนอะไรสารพัดสารเพ  มันก็มีการคล้าย ๆ กับหยุดศึก   แต่เวลาไหนผมไม่ทราบนะครับ  บอกเวลาให้แน่นอนไม่ได้  เพราะว่าความจำไม่ดี  แต่ว่ามันมีเกิดการเปลี่ยนแปลงก็คือว่า  ตำรวจท้องที่ทั้งหมดหนีหมด  ตำรวจท้องที่ถูกให้ออกจากบริเวณนั้นหมด  ตำรวจท้องที่นี่ไม่มีหน้าที่รับผิดชอบเลย

.ชลธิรา            รู้ได้ยังไง

คุณนิวัติ                         ก็เพราะว่าเขาบอกเอง  ตำรวจบอกเองเลย

.ชลธิรา            ตำรวจ  อ้างชื่อได้ไหมคะ

คุณนิวัติ                         ตำรวจท้องที่  อ้างชื่อไม่ได้   เพราะว่าเขาบอกว่าผมหมดหน้าที่แล้ว  แล้วเขาก็ออกไป  คราวนี้ก็จะกลายเป็น

.ชลธิรา            ทำไมเขาถึงต้องบอกคุณนิวัติ

คุณนิวัติ                         ก็มันรู้จักกันนะ   ตำรวจก็ทักทายกัน  นักข่าวกับตำรวจรู้จักกัน   แต่ที่นี้ผมจำเวลาไม่ได้เท่านั้นเอง  ว่าเขาสั่งให้เคลื่อนตัวออกกี่โมง  เวลาเท่าไหร่

.ชลธิรา            แต่เป็นช่วงเช้า

คุณนิวัติ                         อันนี้แน่นอน  ชัดเจนมาก

.ชลธิรา            ได้รับคำสั่งว่าให้ถอน

คุณนิวัติ                         ได้รับคำสั่งให้ออก  ตำรวจท้องที่ไม่มีหน้าที่เกี่ยวข้องแล้ว

.ชลธิรา            ตำรวจท้องที่นี่หมายถึง  ตำรวจจากสถานีอะไร

คุณนิวัติ                         ชนะสงคราม  ซึ่งเป็นไม้เบื่อไม้เมากับเรามาก  ตำรวจชนะสงครามเนี่ย  กับนักศึกษาด้วย  คุณพีระชัย  เหรียญเจริญ คือหัวหน้าใหญ่  ก็สนิทกัน  จนเดี๋ยวนี้เราก็ยังสนิทกันอยู่

.ชลธิรา            เห็นตัวของท่านไหมคะ

คุณนิวัติ                         ผมเห็นท่านตลอด  มาสี่ห้าวันเนี่ยเห็นตลอด  ในช่วงนั้น  ผมจำได้เพราะว่าคุยกันบ่อยและก็เจอกันบ่อย  พี่…(?) ทุกคนต้องเจอ…(ฟังไม่ออก)  นักข่าวนักศึกษาเวลาจะทำอะไรก็ต้องไปเจอคุณพีระชัยเพราะแกเป็นหัวหน้าตำรวจสถานีนั้น  สิ่งที่ผมชัดเจนเนี่ย  เพราะเหตุที่ผม…   มันเปลี่ยนเลย  มันเป็นชุดทหารแล้ว  คนที่เข้ามาควบคุมสถานการณ์  มันเห็นชุดทหารเห็นอะไรหมดแล้ว  ตำรวจท้องที่ไม่เกี่ยวแล้ว  ไปไหนแล้วหมดก็ไม่ทราบ

.ใจ                              ชุดทหาร  หรือว่าชุดตำรวจชายแดน  ชุดตำรวจพลร่ม  หรือดูไม่ออก

คุณนิวัติ                         จำไม่ได้  ดูไม่ออก  บอกไม่ได้เลย  ผมบอกไปก็มีแต่ผิด  ผมว่าดูที่รูปก็น่าจะรู้ว่าเขาเป็นตำรวจอะไร  หรือว่าเป็นทหารอะไร

.ใจ                              มีการเปลี่ยนชุดตำรวจอย่างชัดเจน

คุณนิวัติ                         ครับ  เพราะว่าไม่มีตำรวจไงครับ

.ใจ                              พอเปลี่ยนชุดตำรวจ  พอเปลี่ยนชุดแต่งเครื่องแบบของฝ่ายรัฐ  สถานการณ์เปลี่ยนไหมฮะ

คุณนิวัติ                         เปลี่ยนฮะ

.ใจ                              เปลี่ยนยังไงครับ

คุณนิวัติ                         เปลี่ยนด้วยการมีแต่ทำลายอย่างเดียว

.ใจ                              ช่วยเล่าว่าเห็นอะไรบ้าง

คุณนิวัติ                         คือเห็นทหารชุดนี้  ผมเข้าใจว่าเป็นทหารนะครับ  ผมไม่แน่ใจ  เข้าใจว่าเป็นทหาร  ยิงทุกอย่างที่ขวางหน้า  ยิงให้เกิดเสียงด้วย  แล้วก็ยิงคนด้วย  ไล่จับด้วย  ไล่ยิงด้วย  ซึ่งตอนนั้นผมไม่ได้ถ่ายรูป  ผมมัวแต่วิ่งช่วยนักศึกษาอยู่  สมหมายเขาถึงกับเตะผมเลย  บอกว่าทำไมถึงไม่ถ่ายรูป  กดซิ  ผมก็กดบ้างบางรูป  พอกดเสร็จผมก็ต้องวิ่งเข้าไปช่วยนักศึกษา  ช่วยเขาดึงเขาออกมา  แล้วอ้างเขาว่าผมเป็นนักข่าว  ดึงเขาออกมาจากที่ถูกตี  ถูกรุมกระทืบ

.ใจ                              คนที่รุมกระทืบแต่งเครื่องแบบทั้งนั้นเลย

คุณนิวัติ                         ตอนในธรรมศาสตร์ที่ผมอยู่แต่งเครื่องแบบ  ตอนที่ผมโผล่ออกไปที่ถนน  หน้าธรรมศาสตร์  หน้าสนามหลวง  ผมเห็นพวกที่ไม่ใช่เครื่องแบบ  แต่ผมไม่ได้เข้าไปนะครับ  เพราะว่าอันตรายมาก  เราก็คิดว่าอย่าออกไปเลย  จนกระทั่งผมย้อนกลับมาที่ท่าพระจันทร์  บัตรผมหมดความหมายแล้ว  บัตรนักข่าวใช้ไม่ได้เลย  เขาห้ามแล้ว  เขาไล่คนออกหมด   ที่ไม่เกี่ยวข้อง  พอผมอ้างเราอ้างว่าเป็นนักข่าวมาทำข่าวถ่ายรูป  เขาไล่เราออกเลย  บอกว่าไม่เกี่ยว  นักข่าวเข้าไม่ได้  เขาก็ปิด  ห้ามเข้า  นั่นเป็นช่วงที่กำลังชุลมุนอยู่ที่ท่าพระจันทร์  มีพวกว่ายน้ำจากธรรมศาสตร์ว่ายมาขึ้นที่ท่าพระจันทร์  ผมก็วิ่งมาช่วยคนที่ท่าพระจันทร์กับสมหมายสองคนที่โป๊ะ  เจ้าหน้าที่ที่โป๊ะอะไรมันไม่มีหมดแล้ว  เราก็มาดึงคนขึ้นมา  ที่นี้ตำรวจทหารนั้นก็ออกมาจากธรรมศาสตร์ออกมาข้างนอกตามมาจับคนที่โป๊ะ   ผมจะได้ภาพชุดนี้มากที่สุด  ที่โป๊ะ  ที่ถนนท่าพระจันทร์ไปที่ศิลปากร  แต่ในระหว่างอยู่ในธรรมศาสตร์ช่วงแวบเดียวที่ผมบอก ที่ผมถูกไล่ออกมา  คือเขาจะต้อนคนที่ไม่เกี่ยวข้อง  คือเขาจะจับแต่นักศึกษา  ประชาชนส่วนใหญ่จะไม่ค่อยโดนจับ  หรือว่าคนทำงาน  หรือว่านักข่าวเขาจะไล่ออกหมด  ผมก็จะโดนไล่ออกมา  ทีนี้พอออกมาข้างนอกแล้วเราเข้าไปไม่ได้แล้ว  เราเข้าไปในธรรมศาสตร์ไม่ได้  แต่ในขณะที่ผมช่วยเด็ก ส่วนใหญ่จะเป็นที่ตึกบัญชี  ตรงแท้งค์น้ำนะครับ  เด็กจะวิ่งหนีขึ้นตึก  วิ่งหนีขึ้นตึกเนี่ยพวกทหารก็จะไล่ตามลากกลับลงมาให้ไปรวมที่สนามฟุตบอล  ประชาชนคนธรรมดาเขาจะไล่ออก  เขาจะไม่จับ  ประชาชนธรรมดาเขาจะไล่หนีออกจากธรรมศาสตร์ไป  เขาจะจับเฉพาะนักศึกษาเท่านั้น  ในกลางสนามเนี่ยมันก็เต็มไปด้วยการทุบตี  นี่คือช่วงที่ผมอยู่  ผมก็ไม่ทราบว่ามันเป็นช่วงเวลาเท่าไหร่  ยังไง  จำเวลาไม่ได้

.สุธาชัย (?)       ก็จะต้องเห็นคนบาดเจ็บหรือคนตายด้วยใช่ไหมครับ

คุณนิวัติ                         ทั้งคนตายทั้งบาดเจ็บเห็นหมด  ทั้งคนถูกยิง  ทุกคน  เห็นทุกอย่าง  คนที่ถูกลากก็เห็น  แต่เราไม่ได้เข้าใกล้เท่านั้นเอง

.ใจ                              เห็นคน  เห็นเจ้าหน้าที่รัฐยิงนักศึกษาโดยไม่มีเหตุผลเลยไหมฮะ

คุณนิวัติ                         เห็นอย่างชัดเจน  ก็อย่างที่ผมบอก

.ใจ                              เห็นกับตา

คุณนิวัติ                         เห็นกับตาเลยครับ แล้วจะให้ผมถ่ายรูปได้ยังไง  มันถ่ายไม่ได้  มันเห็นเหตุการณ์ยังงั้นมันถ่ายไม่ได้  ผมไม่มีวิญญาณช่างภาพขนาดนั้น  คือวิ่งไล่ยิงแบบอย่างนี้เลย   แล้วพวกนั้นก็วิ่งขึ้นตึก  สิ่งทีเห็น  ตอนที่ผมเห็นชัดเจนคือตอนวิ่งขึ้นตึก  เขาถึงได้ยิงเข้าไปที่ตึกบัญชี  คิดว่ามันเป็นที่ ๆ นักศึกษาอยู่มากที่สุด

.ใจ                              แล้วเห็นนักศึกษาที่ยอมจำนนแล้วยังถูกยิงบ้างไหมครับ

คุณนิวัติ                         ไม่เห็น  อันนั้นไม่เห็น  แต่ว่าทุบตีด้วยท้ายปืน  ถีบเตะ  ไม่ว่าผู้หญิงหรือผู้ชาย

.ใจ                              และที่บอกว่าเห็นคนถูกลาก

คุณนิวัติ                         คือที่แรกเขาให้นอนลงก่อน  ให้นอนราบกับพื้น  แล้วให้ถอดเสื้อหมด  ทั้งผู้หญิงด้วยนะครับ  ให้เหลือแต่เสื้อชั้นใน  เสื้อนักศึกษาให้ถอดหมดเลย  แล้วก็ให้นอนราบอย่างเดียว  ใครโงหัวขึ้นมาก็ใช้เท้าถีบ  ตอนนั้นผมยังอยู่  ยังอยู่ในเหตุการณ์นั้น  แต่เขาไม่ยิง  เขาไม่ยิง  แต่เขาจะจับถ้าโงหัวขึ้นมาหรือว่าแข็งกระด้างที่ไม่ยอมทำตามที่ให้นอน  ก็ลากออกมาแล้วก็ซ้อมแยกต่างหาก  ส่วนคนที่นั้นก็ทำเป็นปกติ    ถ้านอนปกติก็จะไม่โดนทำอะไร  ใครโงหัวขึ้นมาไม่ได้เลยนะครับ  เขาจะเดินข้าม เหยียบ ๆ อย่างนี้ไปตลอด  แล้วก็ตะโกนด่า  นอน นิ่ง  นอน นิ่ง  นอน  นิ่ง  อะไรไปตลอด  คือมันเคลื่อนไหวตลอด  ทหารมันเคลื่อนไหวตลอด  ไม่ได้ให้พวกนี้โงหัวขึ้นมาเลย

.ใจ                              ตอนนั้นมีคนไม่แต่งเครื่องแบบเข้ามาในธรรมศาสตร์ไหมครับ

คุณนิวัติ                        ผมไม่เห็นนะครับ  ตอนนั้นไม่เห็น  ผมไปเห็นตอนข้างหน้านะครับ  ข้างหน้าเนี่ยแถบจะไม่มีทหารเลย  ข้างหน้าเป็นคนฆ่าคนกันเองโดยเฉพาะเลย  คนธรรมดาฆ่าคนธรรมดา  วิ่งไล่  วิ่งตีกัน  ตีกันโดยที่ผมว่าไม่รู้จักกันด้วยซ้ำไป

.ใจ                              แล้วเห็นรายละเอียดอะไรตรงนั้นบ้างไหม

คุณนิวัติ                         ตรงนั้น  ไม่เห็น  ไม่เห็นรายละเอียด  เพราะว่ามันอยู่ไม่ได้แล้วครับ  เขาไล่ออกแล้ว  เขาจะมีคนประกาศเลยว่า  ผู้ที่ไม่มีส่วนเกี่ยวข้อง  พูดคำว่า  ผู้ที่ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องด้วยนะครับ  ก็แสดงว่าเขาจะจับนักศึกษาอย่างเดียว  ประชาชนให้ออกไปจากนอกบริเวณมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เดี๋ยวนี้  ผมก็แสดงบัตรว่าผมเป็นนักข่าว  ผมจะทำข่าว  เขาบอกไม่ได้  ต้องออกไปให้หมด

.ใจ                              ตอนที่อยู่ภายในธรรมศาสตร์  ตอนที่นักศึกษานอนอยู่ที่สนามฟุตบอล  เห็นเจ้าหน้าที่ของรัฐยิงปืนกลข้ามหัวนักศึกษาที่นอนอยู่ไหม

คุณนิวัติ                         ผมคิดว่าเขายิงที่ตึกนะครับ  ผมเห็นเขายิงที่ตึก เขาไม่ได้ยิง..  แต่จากฝั่งไหนผมไม่ทราบ  แต่มันยิงฝั่งที่คณะพาณิชย์มากที่สุด วารสารเนี่ยไม่ได้ยิง  ไม่ค่อยโดนปืนยิง  ก็เข้าใจว่าทหารคงตั้งแนวตรงโน้นแล้วก็ยิงมา  คืออาจจะยิงข้ามที่นักศึกษานอนอยู่จริง  แต่ว่ายิงใส่ตึก  ยิงใส่ตึกแบบกราดเลยนะฮะ  เสียงปืนไม่หยุดเลย  ยิงตลอด  ไม่รู้ยิงทำไม

.ใจ                              คุณนิวัติในฐานะนักข่าว  ติดตามการเคลื่อนไหวของนักศึกษาในปีนั้นไหม

คุณนิวัติ                         ติดตาม  แต่ติดตามแบบไม่ได้…  คือแบบสบาย ๆ นะครับไม่ซีเรียส

.ใจ                              แต่คิดว่าเข้าใจไหมฮะ  สภาพของสังคมตอนนั้น

คุณนิวัติ                         ผมไม่ใช่  ไม่ใช่นักอุดมคติ  หรือไม่ใช่นักคิดนะครับ  จะบอกว่าผมเป็นศิลปินก็แล้วกัน  แต่ว่าผมสนใจเรื่องนี้อยู่เท่านั้นเอง  แต่สิ่งที่ผมเข้าใจตอนนั้นก็คือ  ผมเข้าใจเพียงว่า  ไอ้คนที่มันไม่เห็นด้วยด้วยกันแค่นี้  ทำไมต้องฆ่ากัน  ก็เท่านั้นเอง  ผมไม่ได้วิเคราห์เจาะลึกไปว่ามันมาจากไหน  มันมาจากมาร์กซ์  มันมาจากเหมา  มาจากนั่นหรือเปล่า  ไม่ได้คิดเรื่องนั้น

.ใจ                              ที่นี้พอเห็นเจ้าหน้าที่รัฐใช้กำลังในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในเช้าวันที่ 6  คุณนิวัติคิดว่าเจ้าหน้าที่รัฐมีความชอบธรรมในการใช้กำลังตรงนั้นไหม

คุณนิวัติ                        โอ๊ย…ไม่มี  ไม่ชอบธรรมอยู่แล้วครับ  ไม่ว่ากรณีใด ๆ นะครับ  แล้วผมก็ขอร้อง…

.ใจ                              ทีนี้เขาจะอ้างว่า  เขาไปในสถานที่นั้นแล้วปรากฎว่านักศึกษายิงออกมา  เขาจำเป็น  นักศึกษาสะสมอาวุธ  แล้วก็นักศึกษาหมิ่นประมาทเจ้าฟ้าชาย  เขาจำเป็นต้องไปปราบพวกนี้

คุณนิวัติ                         ผมไม่เห็นด้วยกับพวกนี้เลย  แล้วผมไม่เชื่อว่านักศึกษาจะทำอย่างที่เขาพูด  แล้วสิ่งที่เขาพูดขึ้นมานี่มาพูดตอนหลัง  ซึ่งล้วนแต่เป็นหลักฐานที่เหลวไหลทั้งสิ้น  สะสมอาวุธก็ดี  มีอุโมงค์ใต้ดินก็ดี  มีอะไรก็ดีนี่ร้ายมาก  คือบัดซบ  ถ้าพูดภาษาไทยก็คือบัดซบมากเลย ถ้าใครคิดได้อย่างนี้  ผมถือว่าเลวร้ายมาก  และผมก็ไม่เห็นด้วยอย่างยิ่งที่คิดอย่างนี้  กรณีที่นักศึกษาผมว่ามันไม่น่าจะถึง 2,000 คนนะครับ  ถือปืนยืนกันอยู่เฉย ๆ ก็จับได้หมดแล้ว   ไม่ต้องใช้อาวุธใด ๆ ทั้งสิ้น  ทำไมไม่ทำกันอย่างนั้น  สิ่งที่ผมไม่เห็นด้วยอย่างยิ่งก็คืออันนี้  ทำไมต้องฆ่ากัน  ทำไมต้องมาไล่ยิงกัน  ทำไมต้องยิงปืน  ยิงทำไม

.ใจ                              ข้ออ้างอันหนึ่งของฝ่ายตำรวจก็คือว่า  พอไปที่หน้าธรรมศาสตร์มีฝูงชนผู้รักชาติมุงอยู่เป็นหมื่น  แล้วเขาคุมสถานการณ์ไม่ได้  คุณนิวัติมองยังไงครับ

คุณนิวัติ                         ผมไม่เชื่อครับ

.ใจ                              เพราะอะไรไม่เชื่อครับ

คุณนิวัติ                         ผมไม่เชื่อเพราะว่าผมไม่เชื่อว่ามีคนถึงหมื่นอยู่ตรงหน้าธรรมศาสตร์     ผมว่ามีคนร้อยสองร้อยคน  ซึ่งเป็นใครไม่ทราบ  ผมไม่สามารถระบุได้  แต่เป็นคนที่ไม่น่าจะเป็นคนไทยนะครับ  ถ้าคนไทยทำแบบนั้นได้  ผมว่ามันไม่ใช่  หรืออาจจะเป็นคนไทย  แต่เป็นคนไทยที่ใจอำมหิตมาก   ไม่รู้เกิดมาเพื่อจะเป็นอำมหิตอะไรขนาดนั้นได้   คือไม่ใช่มนุษย์น่ะ  ผมว่าเป็นสัตว์ป่ากลุ่มหนึ่งเท่านั้นเอง  ที่ต้องการที่จะฆ่าคนดี ๆ ที่อยู่แถวนั้น  ผมคิดว่านั่นเป็นสัตว์ป่าหรือสัตว์เมืองที่เลวร้ายที่สุด  ไม่น่าจะเป็นมนุษย์แบบนี้อยู่ในประเทศไทย  ไม่น่าจะมีมนุษย์อยู่  ซึ่งสามารถฆ่าคนกันเองได้  ฆ่าคนไทยด้วยกันเองได้

.ชลธิรา            คุณนิวัติคิดว่าอะไรที่ทำให้คนไทยด้วยกันเองกลายเป็นสัตว์ป่าอย่างนั้น  แล้วก็มาฆ่าคนไทยด้วยกันเอง

คุณนิวัติ                         อย่าให้ผมวิเคราะห์เลย  ผมวิเคราะห์ไม่ได้จริง ๆ  ผมว่าน่าจะมีนักวิเคราะห์ที่สามารถวิเคราะห์ได้นะครับ  ผมว่านักจิตวิทยาก็ดี  นักอะไรก็ดี

.ชลธิรา            ทีนี้พฤติกรรมที่ว่าเหมือนกับเป็นสัตว์ป่าเลยนี่มันเป็นยังไงคะ

คุณนิวัติ                         ก็วิ่งเข้าเอาไม้  จับอะไรได้ก็ตีคนอื่นน่ะ  ตีคนอื่นซึ่งไม่มีความผิด  เขาอาจจะมาดูก็ได้

.ชลธิรา            คุณนิวัติเห็นกับตาไหมคะ

คุณนิวัติ                         เห็นกับตาซิ  สิ่งเหล่านี้เห็นกับตาทั้งหมด  หรือทหาร  คุณเป็นทหารเป็นรั้วของชาติ  คุณยิงนักศึกษาได้  คุณเตะนักศึกษาได้เหรอ แล้วเตะผู้หญิงน่ะ  ผมว่าไอ้ทหารพวกนั้นที่เตะอยู่ตอนนี้  ถ้ารู้ตัวมันไม่ควรอยู่ด้วยซ้ำไป  คือน่าจะไปรบที่ไหนก็ได้สักแห่ง  ถ้าคุณอยากรบ   นักศึกษาแค่นี้คุณใช้กำลังขนาดนี้  ผมคิดไม่ออก  แล้วผมก็วิเคราะห์ไม่ได้  ว่าทำไมมันถึงเป็นอย่างนี้  แต่มันเป็นไปแล้ว  มันเป็นจริง  เป็นอย่างที่ตาเราเห็น  คุณเอากางเกงไม่ใช่เชือกด้วยนะ  บางอันที่คนถูกลาก  เอากางเกงมาผูกคอ  เอาเสื้อมาผูกคอแล้วก็จับลากไปเป็นที่สนุกสนาน  ไม่ใช่ทหารทำนะครับ  ทหารนี่คือเตะถีบ

.ใจ                              ที่ลากนี่ตายหรือยังฮะ

คุณนิวัติ                         ผมว่าพวกโดนลากแล้วมันก็ควรจะตาย    มันคงไม่เหลือ  หรืออาจจะยังไม่ตาย  ลากแป๊บเดียวก็ควรจะตายแล้วล่ะครับ  ลากไปสักสองสามเมตรมันก็ตายแล้วคน    แต่ผมว่าทหารก็ดีอะไรก็ดี  ผมว่าไม่ใช่แล้วล่ะ   เขาสวมวิญญาณสัตว์ป่าเข้ามาเพื่อจะทำลายล้างคนอีกกลุ่มหนึ่งซึ่งไม่ได้ทำอะไรเลย  แค่ชุมนุมกันแล้วก็ไฮด์ปาร์กเท่านั้นเอง ก็ไม่ได้มีความผิดอะไรเลย  วิเคราะห์ไม่ได้ครับ  ที่ขอให้วิเคราะห์นี่วิเคราะห์ไม่ได้

.ใจ                              ตอนนั้นเห็นเจ้าหน้าที่ของรัฐหลายฝ่ายไหมครับ  มีบ้างฝ่ายที่ถือว่าไม่ใช่สัตว์ป่าไหมฮะ

คุณนิวัติ                         ไม่เห็น  ไม่มี  คือผมว่าพวกที่มาในธรรมศาสตร์แล้วปราบปรามนักศึกษานี่คือสัตว์ป่า

.ใจ                              แล้วอย่างตำรวจสน.ชนะสงคราม

คุณนิวัติ                         ไม่มีแล้วไงครับ  พวกนั้นก็คือเขาทำตามหน้าที่  ควบคุมสถานการณ์ไว้ช่วงนั้นเท่านั้นเอง  แล้วเขาไม่ได้ยิงคน  ผมเชื่อว่าตำรวจชนะสงครามไม่ได้ยิงคน  ไม่ได้ยิงใคร  แล้วก็ตำรวจที่มีอยู่ในรูปถ่าย  เราก็ยังดูเลยว่า เอ๊ะ…นี่ไม่ใช่ตำรวจจากชนะสงคราม  เป็นตำรวจจากที่อื่นซึ่งอาจจะรักชาติมากอะไรปานนั้นนะครับ

.ใจ                              แล้วหลังเหตุการณ์นั้นนะครับ  คุณทำอะไรครับ

คุณนิวัติ                         เดี๋ยวผมมีช่วงหนึ่ง  น่าบันทึกไว้ครับ   คือช่วงที่ผมเห็นเขาวิ่งลงไปกระโดดน้ำไปนี่นะครับ  มันขึ้นจากทางฝั่งธรรมศาสตร์ไม่ได้ใช่ไหมครับ  เพราะทางฝั่งธรรมศาสตร์เขามีรั้ว  ใช่ไหมครับ  เขาก็ต้องไปขึ้นที่ท่านะครับ  ทีนี้พอขึ้นที่ท่าน้ำ  ทุกคนก็วิ่งหนีไป  แต่ว่าเขาเอาตำรวจไปดักไว้ที่ทางหน้าวัดมหาธาตุปิดถนนเลย  ตัวเปียกจับเลย  นี่คือคำสั่ง  ใครเปียกก็จับหมด  คราวนี้จับทั้งนักศึกษาและประชาชนที่ตัวเปียก  เพราะว่าก่อนหน้านี้เขาสั่งแล้วใช่ไหมครับว่าให้ประชาชนผู้ไม่เกี่ยวข้องออกไปจากธรรมศาสตร์  พวกนี้ก็กระโดดน้ำหมด  กระโดดน้ำก็ต้องมาขึ้นที่ท่า

.ชลธิรา            ในความเป็นจริงนี่  ผู้ไม่เกี่ยวข้องในธรรมศาสตร์ออกมาได้หรือเปล่าคะ

คุณนิวัติ                         ออกมาได้ครับ  เดินออกมาเลย  ผมก็เดินออกมา  ผมก็ต้องเดินออกมา  เพราะผมไม่ได้แต่งตัวนักศึกษา  ใช่ไหม  ผมก็ผมยาวด้วย  แต่ก่อนไม่มีใครไว้ผมยาวนี่  มีแต่ผมที่ไว้ผมยาว

.ชลธิรา            ออกทางท่าพระจันทร์

คุณนิวัติ                         ผมออกทางท่าพระจันทร์  ผมเดินออกมีตำรวจเอ่อ..มีทหารคุมเลย  แล้วก็ออกมาพอพ้นเขตนั้นแล้ว  ประชาชนก็ยังดูอยู่  ยังไม่มีเหตุการณ์  จนกระทั่งเมื่อกระโดดน้ำแล้ว  มีพวกหนีออกจาก…(ฟังไม่ออก)  นั่นแหละทหารถึงขยายวงออกมา  คุมบริเวณนั้นทั้งหมด  ใครตัวเปียกจับหมด  เท่านั้นยังไม่พอ  ตอนนั้นผมอยู่ในเหตุการณ์ที่ผมเข้าใจว่ามีพวกนอกเครื่องแบบ  ต้องเป็นพวกลูกเสือชาวบ้าน  เป็นพวกนอกเครื่องแบบเข้ามาวิ่งลุยในตลาดท่าพระจันทร์   เพื่อชี้ให้ทหารเข้าจับนักศึกษาที่ตัวเปียกวิ่งเข้าซ่อนในบ้าน  เขาก็ไปชี้ที่บ้านธงชัย  วินิจกุล  ซึ่งอยู่ที่ท่าพระจันทร์  บ้านแม่เขาขายอาหาร  จับลงมาได้ 8 คน ผมก็พยายามไปขอร้องเขา  บอกเขาว่าเป็นเพื่อนกับผม  อย่างนู้นอย่างนั่น   ผมช่วยเด็กมาได้คนหนึ่งเป็นเด็กผู้หญิง  ตอนนี้ทำงานอยู่ที่ไหนไม่รู้  ผมจำชื่อเขาไม่ได้  ผมอ้างตัวให้เขาเป็นนักข่าวฝึกหัด เขาเรียนอยู่คณะวารสารจริง ๆ ผมก็ให้เด็กคนนั้นเขาออกมา  มากับผม  ผมก็พาเขามาส่งที่หน้าวัดมหาธาตุ  แล้วก็ให้เขากลับบ้าน

.ใจ                              เห็นพวกที่มีผ้าพันคอบ้างไหม

คุณนิวัติ                         ผมไม่ได้สังเกตนะครับ  ผมไม่ได้สังเกต  แต่เขาพูดกันว่า  ชาวบ้านพูดกันว่า  พวกนี้คือกลุ่มลูกเสือชาวบ้าน  คือคนที่เขาขายข้าวปลาอาหารอยู่ตรงนั้น พวกนี้จะส่งเสียงโวยวายมาก  แล้วก็จะชี้เลยว่าบอกว่า  มันวิ่งเข้าไปตรงนี้สามคน  มันวิ่งเข้าไปตรงนี้สี่คนห้าคน   บุกขึ้นไปเลย  รับรองเจอเลย  เขาก็บุกไปบ้านธงชัยนั่นแหละ  ก็ขึ้นไปแล้วก็เอาตัวลงมา  ตอนนั้นผมยังอยู่

.ชลธิรา            ตอนนั้นรู้จักบ้านธงชัย

คุณนิวัติ                         รู้จัก  รู้จักธงชัยแล้วตอนนั้น  รู้จักกันแล้ว  แล้วก็บ้านแม่เขา  เคยไปกินข้าวแกงร้านเขาด้วย  รู้จักเลย  แล้วก็ผมก็เห็นว่าเขาไม่รู้จะไปไหน  เพราะถ้าออกถนนคือโดนจับ  เขารอจับอยู่แล้ว   แล้ววิ่งไปมันก็วิ่งไปไม่ได้  นอกจากว่ายน้ำไป  มันก็มีพวกว่ายน้ำข้าม  แล้วก็ว่ายน้ำเลาะตลิ่ง   เลาะตลิ่งก็ลูกเสือชาวบ้านก็จะชี้ตัว  คอยบอกว่า  เนี่ย  เนี่ย  พวกนี้หนีมาจากข้างใน  เพราะฉะนั้นบางคนเข้าไปในบ้านก็ถอดเสื้อออก  แล้วก็เปลี่ยนเสื้อผ้าออกมาก็รอดตัวไป  เพราะมันข้ามฟากหนีไปไม่ได้  เรือไม่มีวิ่ง  มีทางเดียวคือคุณต้องเดินมาที่ถนนแล้วเดินออกไป  เดินปกติ  เสื้ออะไรใส่ก็ได้ที่มันไม่เปียก  ต้องถอดออกให้หมด  แล้วก็เป็นผมแห้ง  แล้วก็เดินออกไป  ใครตัวเปียกไม่ได้จับหมด  แล้วเขาก็จับมานอนเรียงบนถนนพื้นร้อน ๆ   รูปที่ผมถ่ายได้มากที่สุด  คือรูปชุดอยู่ตรงนี้

.ชลธิรา            กำลังจะถามเรื่องรูปอยู่พอดี  ว่าเก็บรูปไว้บ้างหรือเปล่า

คุณนิวัติ                         เอ่อ..รูปจะต้องไปกล่าวโทษ  กมล  กมลตระกูลนะครับ    ผมกล่าวโทษ  กมล  กมลตระกูลจนเดี๋ยวนี้   กมล  กมลตระกูลเป็นคนทำสูญหายไปทั้งหมด  ไม่ทราบว่าสูญหายได้ยังไง  คือตอนนั้นผมเอารูปชุดนี้กับจอห์น(?)สองคนไปแสดงที่  Photography  gallery  เขาทำให้ดีมาก  แล้วก็ทำเป็นเทศกาลเลย  ผมก็อัดออกมาอย่างดี  ทั้งหมดที่ผมมีอยู่สามม้วน   เขาก็เลือก  เขาก็จัดแสดงให้เลยนะฮะช่วงนั้น  ที่ Photography gallery  ที่อังกฤษ  ที่ลอนดอน  ผมมีสูจิบัตร  ผมจะเอาสูจิบัตรมาให้ก็ได้  มันมีรูปอยู่ในนั้น  ผมเข้าใจว่ารูปทั้งหมดที่เกิดขึ้นตรงท่าพระจันทร์นี้   มีผมคนเดียวเท่านั้น  ไม่มีนักข่าวเลย  แล้วผมก็ได้รูปชุดนั้นชุดเดียว  รูปนักศึกษาที่กางแขนออกแบบนี้  แล้วก็มีรอยสีแดงเถือกที่หน้าอกเพราะเขานอนทาบอยู่บนยางมะตอย  รูปนั้นเป็นของผมทั้งหมดไม่มีใครถ่ายได้  ผมถ่ายอยู่สามม้วน  …(ฟังไม่ออก)  ถ่ายหมดน่ะ  คนตกน้ำ  คนอะไรมีหมด  ครบชุดเลย

.ใจ                              ในส่วนที่ออกมาข้างนอก

คุณนิวัติ                         เสร็จแล้วเมื่อนิทรรศการจบ  กมลก็บอกว่าจะรวบรวมทำเป็นเล่ม  ผมก็ส่งรูปไปก่อน  รูปที่อัดอย่างดีนี่  รูปที่แสดงนิทรรศการ  ไปให้ก่อน  บอกว่าไม่ดี  ทางนี้บอกว่าต้องเอาฟิล์ม…(เทปหมดม้วน)   …ผมไปฝาก ม.ร.ว. สุนิดา  บุณยรัตพันธุ์ ไว้  เอาไปเก็บไว้ที่เซฟในแบงค์เลยนะครับ  แล้วพอวันผมเดินทางไปลอนดอน  ผมถึงได้ไปขอแกคืน    แล้วผมก็เอาขึ้นเครื่องไปด้วย  เพราะในช่วงนั้นผมอยู่อีกตั้งเมื่อไหร่  ตุลา  พฤศจิกา  ธันวา  ผมไปเดือนธันวา  ผมอยู่ตั้งสองเดือน  อยู่อย่างหลบ ๆ ซ่อน ๆ เนี่ย  ผมถึงต้องเอาฟิล์มไปฝากไว้    นั่นแหละผมถึงได้เอาฟิล์มไปที่ลอนดอน  ผมถึงได้ไปอัดไปแสดง  แล้วผมส่งทั้งหมดไปให้คุณกมล  กมลตระกูล  แล้วคุณกมล  กมลตระกูลก็ทำหายหมด  พอ ๆ กับรูปพ่อเขานั่นแหละ

.ชลธิรา            หลังจากนั้น  ไปปรากฏที่ไหนบ้างไอ้ภาพเหล่านี้  คือหลังจากนี้ได้ไปพบว่าภาพที่เป็นฝีมือของ..

คุณนิวัติ                         มีฮะมี  มีเป็นรวมเล่ม  มีอะไร  ไปปรากฎที่อื่น  มีฮะ  ผมจำรูปที่ผมถ่ายได้

.ชลธิรา            อ้าว…แล้วเราไม่ไปฟ้องร้อง

คุณนิวัติ                         ฟ้องทำไมล่ะครับ  เหตุการณ์แบบนี้ไม่ต้องฟ้องหรอกครับ    เป็นสาธารณะประโยชน์ไป  ใครจะเอาไปทำอะไรก็เอาไปทำเถิดครับ

.ชลธิรา            เท่ากับว่าตอนนี้ไม่มีเหลือแล้วสิคะ

คุณนิวัติ                         ไม่มีสักรูป  รูปอาจารย์ป๋วยก็ไม่เหลือสักรูป  ด้วยพวกทำหนังสือนี่แหละ  ปัญญา  ผลอนันต์  สารคดีคือไม่คืนเลย

.ใจ                              ในฐานะนักหนังสือพิมพ์  ผมอยากทราบว่าเวลามองย้อนกลับไป พ.ศ. 2519 คุณคิดว่าบทบาทของสื่อมวลชนเป็นอย่างไรบ้าง  คือมีอะไรที่ควรจะเป็นบทเรียนสำหรับสื่อมวลชนในสมัยนี้มากน้อยยังไง

คุณนิวัติ                         ไม่รู้ผมไม่อยากพูดในฐานะสื่อมวลชน  แต่ผมอยากพูดในฐานะส่วนตัว  คือตัวผมเองไม่ค่อยได้เป็นสื่อมวลชนเท่าไหร่นะครับ  เพียงแต่ว่าผมเอาตัวผมเข้าไปอยู่ในสื่อมวลชนเท่านั้นเอง  ผมไม่ค่อยเห็นด้วยกับสื่อมวลชนเท่าไหร่เลย  ในเมืองไทยเนี่ย  มันเป็นสื่อมวลชนที่ห่วยแตกนะครับ  บางเรื่องที่มันน่าจะทำ  มันก็ไม่ทำ  บางเรื่องที่ไม่ควรทำ  ก็ทำ   มันเป็นสื่อที่ต้องเอาอกเอาใจสังคม  เอาอกเอาใจคนอ่าน  เอาอกเอาใจคนซื้อ  เอาอกเอาใจสารพัด  ทั้งนักการเมืองทั้งอะไร  มันมีอะไรซ่อนอยู่เยอะมาก และก็ในสมัยนู้นกับสมัยนี้ ผมว่าไม่เปลี่ยนเลย   ยี่สิบปีสื่อเมืองไทยไม่เปลี่ยนเลย  เปลี่ยนแต่ตัวบุคคล  เปลี่ยนแต่ตัวกลุ่ม  ดูท่าทางว่าจะดี  มีสภาหนังสือพิมพ์กันใหญ่โตตั้งขึ้นมา  ไม่ทำอะไรเลย  เหมือนเดิม  เรื่องบางเรื่องที่สื่อควรจะสามารถทำได้  สื่อไม่ทำ  แล้วสื่อยังขัดแย้งกันเอง  แบ่งเป็นสองฝักสองฝ่าย  หรือห้าฝักห้าฝ่ายอยู่เหมือนเดิม  ไม่ว่าจะเป็นทางการเมือง  ทางสังคม  ทางอะไร  เป็นอย่างนี้ตลอด  คือผมไม่เห็นว่าสื่อเมืองไทยมันรวมกันได้  หรือสื่อเมืองไทยมีฉบับไหนที่มันยืนหยัด  ยืนหยัดแล้วต้องแน่ ๆ แม้แต่สื่อที่ผมทำงานอยู่ด้วย  ผมก็ไม่ได้ให้ความมั่นใจเขาจะเป็นสื่อในความคิดของผม  แต่ว่ามันมีบางส่วนซึ่งผมทำอะไรได้บ้าง  ผมก็คือว่าพอใจแล้ว  ในส่วนที่ทำไม่ได้  ก็ให้คนอื่นทำไปเสีย  ผมคิดว่าอย่างนั้นนะครับ  สื่อมันเป็นแบบนี้มาตลอด  ผมมองไม่เห็นว่าสื่อเมืองไทยอันไหนที่มันเดินข้างประชาชนจนกระทั่งถึงวินาทีสุดท้าย  ไม่มี

.ชลธิรา            หลังจากไปถึงประชาชาติ  เห็นบอกว่าวันที่ 6 ก็ต้องยุติบทบาทไปเลย

คุณนิวัติ                         อ้อ…ผมกลับออฟฟิศไม่ได้เลยไงครับ

.ชลธิรา            ลองเล่าบรรยากาศ และสภาพที่เกิดขึ้นกับนักหนังสือพิมพ์และวงการสื่อในตอนนั้น

คุณนิวัติ                         ไม่  ไม่ อาจารย์ครับในวันที่ 4, 5  มันก็ปกติ  ไม่มีอะไร  แม้จะมีเหตุการณ์ที่กำลังคุกรุ่น  ด่าทอ ทั้งยานเกราะ  ทั้งอะไรต่ออะไรก็ตาม  ทั้งหนังสือพิมพ์อีกฝ่ายหนึ่งก็ตาม  โจมตีอะไรต่าง ๆ อะไรก็ตาม  มันก็ยังปกติอยู่  ในวันที่ 5  ผมถึงจำไม่ได้ไง คืนวันที่ 5 นี่ผมอยู่ออฟฟิศหรืออยู่ที่ไหน  หรือไปยังไง  แต่รู้ว่าตัวเองออกมาแต่เช้า  เช้ากี่โมงก็ยังไม่แน่ใจ

.ชลธิรา            คือเรียกว่าสื่อ…(ฟังไม่ออก)

คุณนิวัติ                         ไม่เลย  แต่เมื่อวันที่ 6 เนี่ยมันเปลี่ยนแปลงและเร็วมาก  คือผมคิดว่าบ่ายแล้ว  อาจจะบ่ายสองหรือบ่ายสามโมง  ผมก็โทรเข้าออฟฟิศ  ที่ออฟฟิศพูดคืออะไรรู้ไหมครับ  อย่าเข้ามา  ตำรวจกำลังจะมาที่นี่  ผมบอก  เฮ้ย สมบัติเยอะมากว่ะ  เสียดายของ  ขอเข้าไปเอาหน่อยได้ไหม   บอกถ้ามา  ต้องมาเดี๋ยวนี้  ผมก็ขึ้นแท็กซี่กับสมหมายไปที่ออฟฟิศ  ผมไปก่อนแป๊บเดียวเอง

.ชลธิรา            เขารู้ได้ยังไงว่าตำรวจกำลังจะมา

คุณนิวัติ                         เขาแจ้งมาเลย  มันมีวิทยุ    มันมีแจ้งเลยว่าให้เข้าบุกค้นหนังสือพิมพ์ทุกฉบับ  เราก็เข้าไป  ผมไปถึงก็รีบขึ้นไปที่ห้อง  ไปรื้อเอาหนังสืออะไรของเรานะฮะเท่าที่จะใส่ได้  ก็ลงมา  ทรัพย์สมบัติอะไรของเรา  รูปที่เราติดอยู่ข้าง ๆ  เราก็ขนลงมาเช่าแท็กซี่กลับบ้าน  หลังผมนิดเดียวมันก็เข้าไปหมดเลย  มันก็เข้าไปรื้อ  ชนิดแบบเละตุ้มเป๊ะ  รื้อแบบไม่ปราณีปราศัย

.ใจ                              แล้วตำรวจสั่งปิดหนังสือพิมพ์

คุณนิวัติ                         ไม่สั่งปิดทันทีทันใด  แต่ว่าสภาพอย่างนั้นไงครับ   คือทุกคนมันหนีหมด  หนีทุกคน  กระเจิดเจิงหมดครับ  ไม่มีใครอยู่

.ชลธิรา            ทำไมถึงต้องกระเจิดกระเจิง

คุณนิวัติ                         เพราะว่าเขาจะจับหมดไง

.ชลธิรา            เรากลัวเอง  หรือว่า

คุณนิวัติ                         เรากลัวเอง  เรากลัวเอง  เราคิดว่าเราเป็นซ้ายไง  เราคิดว่าเราเป็นซ้าย  ตอนนั้นเราคิดว่าเราเป็นซ้าย  ทุกคนก็ต้องมองว่าเราเป็นซ้าย  เราก็เป็นหนังสือคอมมิวนิสต์  โธ่หนังสืออะไรก็ไม่รู้  มันบอกว่าเป็นหนังสือคอมมิวนิสต์  เรายังต้องยอมมันเลย  หนังสือที่มันไปจับน่ะ  วางระเนระนาดโชว์อยู่ มันไม่มีหนังสือคอมมิวนิสต์สักเล่มหนึ่ง   มาเจอหวู่ซิ่นยังงี้  อ้าว หวู่ซิ่นก็ต้องเป็นคอมมิวนิสต์สิ  เพราะหวู่ซิ่นเป็นจีน  เขาเป็นคอมมิวนิสต์น่ะ  อะไรอย่างนี้  คือสภาพมันไม่ได้แล้วครับ  พอวันที่ 6 คุณถูกบุกสำนักพิมพ์  คุณถูกรื้อค้นของทั้งหมด  คุณก็ต้องปิด

.ชลธิรา            ถูกทำลายด้วยไหมคะ

คุณนิวัติ                         ทำลายสิ  อะไรใส่กุญแจเขางัด  อะไรเขาก็รื้อออกมาหมดเลยนะฮะ  หนังสือทุกเล่มที่มีอยู่นั้นเอาไปหมด

.ชลธิรา            เขานี่ตำรวจใช่ไหมคะ

คุณนิวัติ                         ตำรวจ  ตำรวจท้องที่ถูกสั่งการไปทำงาน  แต่ใครสั่งไม่ทราบ  แต่ตำรวจท้องที่  มีหน้าที่ไปทำงาน  เขาสั่งให้ไปรื้อไปค้นไปตรวจ  เอาอะไรมาบ้างเขาก็สั่ง  รูปเริปเขายังเอาไปเลย  รูปเรายังจัดอย่างดีเลย

.ชลธิรา            แท่นพิมพ์ถูกทำลายด้วยไหมคะ

คุณนิวัติ                         ไม่  ไม่เราไม่มีแท่นพิมพ์  คือตรงนั้นเป็นออฟฟิศเฉย ๆ   คือพิมพ์ที่อื่น

.ชลธิรา            ช่วงนั้นใครเป็นบรรณาธิการ

คุณนิวัติ                         สุทธิชัย  หยุ่น  เออ…ผมคิดว่าบรรณาธิการตัวจริงไม่ใช่สุทธิชัย หยุ่น หรอก พงษ์ศักดิ์  พยัฆวิเชียร

.ชลธิรา            แล้วมีคำสั่งจากบรรณาธิการอย่างไรบ้าง  …(ฟังไม่ออก)

คุณนิวัติ                         ไม่ได้เจอกันครับ  อาจารย์ครับ  ไม่มีคำชี้แนะ  ก็ผมถึงบอกว่ามันเร็วมากไงครับ  เมื่อคืนวันที่ 5 เราก็อยู่กันดึกดื่น  มันไม่มีอะไร พอเช้าตรู่ของวันที่ 6 นี่เอง  ถึงได้บุก  เราไม่รู้อะไรเลย  แล้ววันที่ 6 ก็ยังต้องมาทำงานปกติ  แต่พอข้ามฟากมาเจออย่างนั้น  ผมก็ไปทำงานตามปกติไม่ได้  ผมโผล่ไป  ก็เจอนักข่าว  ก็รู้เลยกันเลยว่าเขามากันแต่เช้าแล้ว  พอไปกันแต่เช้า  เราจะไปไหนได้ล่ะ  เย็นมาเขาก็บอกว่าอย่าเข้าออฟฟิศ  กลับมา  พอวันรุ่งขึ้นจะไปเหรอ  ใครจะกล้าไป  ก็ไม่มีใครกล้าไปออฟฟิศ  ทุกคนต้องตกงานโดยปริยาย   จบชีวิตการเป็นนักข่าว  แล้วหลังจากนั้นเขาค่อยปิดหนังสือ  โดยที่ไม่ต้องปิดน่ะ  มันต้องปิดอยู่แล้ว

.ชลธิรา            เป็นคำสั่งปิดหนังสือพิมพ์หรือคะ

คุณนิวัติ                         จำไม่ได้  ตอนหลังออกมาแล้วกี่วัน กี่วัน ผม…  มีต้องมีซิครับ  มี มี

.ชลธิรา            คิดว่าน่าจะมี

คุณนิวัติ                         มี มี มี  มีครับ แล้วก็จะมีหนังสือพิมพ์ที่อยู่ได้  รัฐบาลเขาตั้งหนังสือพิมพ์เอง

.ชลธิรา            รัฐบาลเขาตั้งหนังสือพิมพ์อะไร

คุณนิวัติ                         หนังสือพิมพ์อะไรล่ะ   เจ้าพระยาใช่หรือเปล่า… ไอ้ดนัย  เยาหลี(?)ไปเป็นบรรณาธิการอยู่นั่น  ไอ้ห่า…แม่งก็มาวิ่งซอก ๆ อยู่ด้วยกันน่ะใน 6 ตุลา น่ะ   ไอ้ดนัยมันก็ทำงานอยู่ด้วยกัน

.ชลธิรา            คุณนิวัติบอกว่าหลังจากนั้นก็ต้องหลบ ๆ ซ่อน ๆ

คุณนิวัติ                         หลบซ่อนตลอด

.ชลธิรา            เพราะอะไร

คุณนิวัติ                         เพราะกระแสมันก็เล่นเราแล้วนี่ฮะ   ยานเกราะก็เล่นเราทุกวันแล้ว  พวกทำงานพวกนี้ไม่ได้เลย   ยานเกราะก็ยังเล่นอยู่ตลอดเลยนะฮะ  พวกทมยันตี  พวกคุณสมัคร  พวกคุณอุทิศ  นาคสวัสดิ์  ทั้งหลายแหล่  เขาก็มีรายการของเขาออกแล้วก็มีพูดถึงคนพวกนี้ทั้งหลายแหล่  พวก 99 คนโดนหนักสุด  พวกเรียกร้องรัฐธรรมนูญน่ะ  ใครอยู่  ใครอะไร  ใครทำอะไรอยู่ก็ตลอด  ผมเคยเจอคุณอุทาร  ผมยังเคยขอเทปรายการเขาเลย   บอก  ไม่มีโว้ย  ทำลายหมดแล้ว   บอก โถพี่  เอามาฟังกันเล่นหน่อยสิ  สนุก ๆ   อุทารเดี๋ยวนี้เขาก็กลับตัวกลับใจไง  อุทารนี่ก็น่าจะไปสัมภาษณ์เหมือนกัน  อุทารนี่หัวโจกใหญ่ของยานเกราะ  อุทารเงียบเลย  แล้วก็ไม่ทำอะไรเลย  เพราะว่าไม่กล้าที่จะมาแสดงออก  เพราะเขาคิดผิดไปนะ  อะไรอย่างนี้   ก็ถือว่าเขาเป็นสื่ออันหนึ่งซึ่งถูกรัฐบาลนั่น  เขาบอกว่าเขาเลือกข้างผิด

.ชลธิรา            หมายความว่าในการคุยส่วนตัว

คุณนิวัติ                         ในการคุยส่วนตัว  นั่งคุยส่วนตัว  ผมเห็นว่ามีคนเดียว  อุทิศก็ยังเป็นเหมือนเดิม  ทมยันตีก็ยังยืนหยัด

.ชลธิรา            เหมือนเดิม

คุณนิวัติ                         เหมือนเดิม  เชื่อว่าเป็นอย่างนั้นจริง  เชื่อว่ามีญวนจริง  เชื่อว่าธรรมศาสตร์มีอุโมงค์จริง  เชื่อนักศึกษามีปืนจริง  แต่ว่าเหตุการณ์ 6 ตุลาเนี่ย  ไม่สัมภาษณ์พวกเข้าป่า  ที่ทำให้เกิดเหตุการณ์ 6 ตุลา

.ชลธิรา            เขามาให้การกันเยอะเลย

คุณนิวัติ                         แล้วมีใครให้การไหมว่าพวกในป่ารู้ตัวก่อน

.ชลธิรา            ไม่มี

คุณนิวัติ                         มีใครพูดไหม

.ชลธิรา            ไม่มี

คุณนิวัติ                         ผมรังเกียจข้อนี้มากเลย

.ชลธิรา            ทำไม

คุณนิวัติ                         หาใครมาพูดหน่อยสิ  ผมว่าพวกในป่ารู้ว่าจะมีการบุกธรรมศาสตร์  รู้

.ใจ                              ขยายความ

คุณนิวัติ                         หนึ่ง  พวกนั้นอยู่หมดแต่รอดหมด

.ชลธิรา            พวกในป่าหมายถึงพวกไหน

คุณนิวัติ                         ธีรยุทธ  บุญมี  พวกที่ไปเข้าป่า  พวกผู้นำนักศึกษาทั้งหลายแหล่  มีพวกผู้นำนักศึกษาคนไหนโดนจับบ้าง

ผู้ชาย (?)            …..(ไม่ได้ยิน)

คุณนิวัติ                         อา…ก็แสดงว่าสุธรรมไม่ใช่พวกป่า   สุธรรมไปเข้าทีหลัง  ถามสุธรรมก็ได้

.ชลธิรา            ตรงนี้คงต้องจำแนกแยกแยะหน่อยนะคะ

คุณนิวัติ                         ไม่ ไม่ ไม่  คือ  ผมถือว่า  ไม่ ผมถือว่า

.ชลธิรา            คือหมายถึงผู้นำนักศึกษาคนไหนใน 14 ตุลาคมว่า

คุณนิวัติ                         ไม่ไม่ไม่  ผู้นำตอน 6 ตุลาสิ

.ชลธิรา            ธีรยุทธ บุญมีไม่ใช่นี่คะ

คุณนิวัติ                         ไม่ไม่ไม่  ผู้ที่เข้ามาอยู่ในเหตุการณ์ 6 ตุลาสิ   ธีรยุทธเข้าป่าหลังเหตุการณ์ 6 ตุลาหรือเปล่า

.ชลธิรา            เอ่อ…แต่คือ

คุณนิวัติ                         อ้าว…ตอนเหตุการณ์ 6 ตุลา ธีรยุทธ  บุญมี เกี่ยวข้องด้วยหรือเปล่า

.ใจ                              อยากทราบว่าในฐานะที่ผ่านเหตุการณ์นี้มา   อยากให้สังคมไทยมองเหตุการณ์ 6 ตุลาอย่างไร  อยากให้คนรุ่นใหม่เข้าใจว่ามันคืออะไร

คุณนิวัติ                         ผมคิดว่าอยากให้มันเป็นบทเรียนของเขานะฮะ  อยากให้มีความจริง  ในสิ่งที่ผมมาวันนี้  ผมก็อยากให้เห็นความจริงของ 6 ตุลา เกิดขึ้นนะครับ  อยากให้มีฝักมีฝ่าย  ผมว่าถ้าเราสามารถรู้ว่าเหตุการณ์จริง ๆ มันเกิดขึ้นอย่างนี้  แต่ว่าใครจะไปวิเคราะห์อย่างไรนั่นก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง  แต่สิ่งที่ควรจะรู้คือสิ่งที่มันเป็นความจริง  คือ  ถ้ามันเกิดขึ้น มันเป็นอย่างนี้  มันเหตุการณ์ให้ละเอียดเท่าที่จะละเอียดได้  เมื่อคนรุ่นใหม่ได้อ่าน  เขาก็จะรู้ว่า  อ๋อ…สังคมไทยมันมีช่วงเหตุการณ์ที่เป็นแบบนี้  ซึ่งไม่ควรจะให้เกิดขึ้นอีก  ทั้ง ๆที่มันเป็นเรื่องที่แก้ไขได้  ไม่ใช่เรื่องนั่นเลย  ผมว่าผู้ปกครองนี่แหละที่ควรจะอ่านเรื่อง 6 ตุลามากที่สุด  เพราะคุณจะปกครองแผ่นดินนี้  คุณจะใช้วิธีอย่างนี้หรือ  ใครก็ตามที่อยู่ช่วงนั้น  ที่ปกครองอย่างนี้  ผมว่ามันโหดร้าย  มันสัตว์ป่าปกครอง  ผมไม่คิดว่าชาติไหนจะเลวร้ายเท่านี้ด้วยซ้ำไป  เหตุการณ์ในบอสเนียผมว่าก็ยังไม่เลวร้ายเท่านี้  เท่าที่ตาผมเห็นนะครับ  ผมว่านี่แหละคือสิ่งที่ควรจะให้มีความจริงมากที่สุด  และให้ทุกคนได้อ่านให้มาก ๆ

.ชลธิรา            หมายถึงงาน…

คุณนิวัติ                         อ่านคำให้การทั้งหมด   เราไม่ต้องสรุปไง  แต่เราเลือกคำให้การขึ้นมาร้อยเรียง  หรือสามารถให้เขาเห็นภาพที่มันเกิดขึ้นได้

.ใจ                              คุณนิวัติ  อยากเห็นรัฐบาลไทยหรือในอนาคตทำอะไรเป็นทางการไหมเกี่ยวกับเหตุการณ์ 6 ตุลา

คุณนิวัติ                         น่าจะ  เป็นทางการก็คืออย่างที่มีคนเสนอว่าให้เป็นแบบเรียน   แต่ผมไม่ค่อยเห็นด้วยนะฮะว่าให้มันเป็นแบบเรียน  แต่ผมคิดว่าน่าจะมีสิ่งซึ่งเป็นอนุสรณ์สถานถึงความโหดร้ายทารุณ  ซึ่งมันจะเป็นบทเรียน  แต่ว่าอย่าให้มันเป็นอย่างนี้อีก   ไม่ได้หมายความว่ามันเป็น…  เป็นสิ่งที่เตือนสติคนที่กำลังจะโลภ  ละโมบ  คนที่กำลังจะบ้าอำนาจ   คนที่กำลังจะอะไรทั้งหลายแหล่  โดยบ้าอำนาจทางการเงินก็ได้นะครับ  ไม่ได้จำเป็นต้องนั่น…  ผมว่าน่าจะช่วยได้

.ใจ                              อยากให้รัฐบาลในฐานะที่เป็นตัวแทนของรัฐ  แต่ไม่ได้หมายความว่ารัฐบาลชุดนี้มีส่วนเกี่ยวข้องกับ 6 ตุลา  แต่อยากเห็นรัฐบาลขอโทษต่อผู้ถูกกระทำไหมครับ  ในฐานะที่เป็นตัวแทนของรัฐ

คุณนิวัติ                         ผมคิดว่า  ผมเฉย ๆ เรื่องนี้  คือมันควรจะเป็นอะไรล่ะ…รัฐบาลชุดก่อนนี้นะ   ให้รีบขอโทษเลย  แต่มันเปล่าเลย  มันปล่อยยาวนานมาตั้งหลายปี   กว่าจะ  กว่าจะรู้เรื่อง  กว่าจะอะไร   จนป่านนี้ก็ยังไม่มีรัฐบาลชุดไหนสนใจเรื่องนี้อย่างจริงจัง  ยี่สิบปีแล้วก็ไม่มีใครสนใจ

.ใจ                              ทำไม

คุณนิวัติ                         ผมไม่ทราบไง  ก็ควรจะถามคนที่เป็นรัฐมนตรีอยู่ปัจจุบันนี้  เป็นนักการเมืองใหญ่ ๆ ชำนิ  ศักดิเศรษฐ์ก็อยู่ในเหตุการณ์  สุธรรม แสงประทุมก็อยู่ในเหตุการณ์  ไม่ทำอะไรเลยเกี่ยวกับ 6 ตุลา และ 14 ตุลา  ในขณะที่อำนาจวาสนาตัวเองก็มี  อนุสาวรีย์ป่านนี้ก็ยังสร้างไม่เสร็จ  เงินก็ไม่มี  เวลามาช่วยก็มาช่วยส่วนตัว  ไม่ได้ช่วยในงานของรัฐ  อันนี้ไม่ได้ว่าเพื่อน  แต่ด่าเพื่อน

.ใจ                              ตอนนี้หมดเวลาแล้ว  แต่มีอะไรที่อยากจะฝากไหมที่ยังไม่มีโอกาสจะพูด

คุณนิวัติ                         เออ..ไม่รู้ผม  คือผมมีเอกสาร  คือผมรู้ว่ามันมีเอกสารอยู่  แต่ว่ามันหายหมด  ผมหาไม่เจอ  ผมก็อยากหาให้อยู่  อย่างเช่นช่วงที่สมัคร  สุนทรเวชไปแก้ตัวที่ลอนดอนอะไรอย่างนี้  เราก็อยู่ในเหตุการณ์ตลอด   แล้วก็มีหนังสือมีอะไรต่าง ๆ ที่พิมพ์  ผมว่าอันนั้นก็น่าจะไปเก็บมา  ผมว่า…(ฟังไม่ออก) น่าจะมี

.ใจ                              ตอนที่คุณสมัครไปที่ลอนดอน  ไปฟังเขาพูดไหมฮะ

คุณนิวัติ                         ไม่  ผมอยู่ข้างนอก   ผมใส่หน้ากากแล้วก็เย้ว ๆ อยู่ข้างนอก   ไม่ให้สมัครออกมา  เขาก็กลับไม่ได้   แต่ว่ามีจอห์น  จอห์นอยู่ข้างใน  จอห์น  (นามสกุล…ฟังไม่ออก)  ผมไม่อยู่  ไม่อยู่ข้างใน  ผมเป็นหัวหน้ากลุ่ม  เย้ว ๆ อยู่ข้างนอกกับพวก

.ชลธิรา            ขณะนี้เรามีรัฐธรรมนูญฉบับใหม่แล้ว  บรรยากาศการเมืองเปลี่ยนไปมากแล้ว   แล้วเรามีองค์กรของรัฐที่เป็นองค์กรอิสระหลายองค์กรที่จะจัดตั้งขึ้นใหม่  คิดว่าเรื่อง 6 ตุลาสามารถจะใช้เงื่อนไขใหม่โดยกฎหมายรัฐธรรมนูญนี้ทำอะไรที่จะเป็นการแก้ปัญหาและสร้างบทเรียนให้กับประเทศชาติได้ไหม

คุณนิวัติ                         ว้าย…ผมตอบไม่ได้เลยอาจารย์   เป็นข้อสอบที่ยากมากเลย   เพราะว่าผมไม่ใช่นักกฎหมายหนึ่ง  และผมไม่เคยอ่านรัฐธรรมนูญ   นี่ผมบอกอาจารย์เลย   จริง ๆ ผมไม่อ่านเลย

.ชลธิรา            ในแง่นักหนังสือพิมพ์

คุณนิวัติ                         ในแง่นักหนังสือพิมพ์   ผมคิดว่า  หนังสือพิมพ์ควรจะปรับตัวตามนักการเมืองหน่อย  หนังสือพิมพ์เชยมากนะ  ไม่ปรับตัวเลย ธรรมนูญของหนังสือพิมพ์ไม่เปลี่ยนเลย ยังเหมือนเดิม  ไม่ปรับ  ผมว่าหนังสือพิมพ์ตอนนี้ต้องปรับ   หนังสือพิมพ์ควรเป็น NGO อันหนึ่ง ตัวหนึ่ง ที่มีอะไรบ้าง  ทำอะไรบ้าง  ให้มันสำเร็จบ้าง  ไม่ใช่ทำสำเร็จข่าวนี้ข่าวเดียว  ตามข่าวนี้ได้…(ฟังไม่ออก)   แต่มันควรจะต่อสู้อะไรเพื่อสิ่งที่เป็นธรรม  แต่ว่าให้มันสำเร็จน่ะ  ใช่ไหมฮะ  เกาะติด จับติด  กัด  แบบข่าวสดกัด  มันก็กัดแค่นั้น   มันก็ไม่ได้กัดอะไรมากมายก่ายกอง  เท่าที่ได้  เพราะเดี๋ยวไปเจอตอเตออะไรเข้าก็เลิก   ถอนเหมือนกัน  นี่คือสิ่งที่ผมเห็นว่าหนังสือพิมพ์ไทยทำไม่ได้  มันไม่มี  ผมว่ายุคสมัยอิศรา  อนันต์กุลยุค นู้นเขายังมันกว่า  ยอมติดคุก  สู้จนตัวเองติดคุก

.ชลธิรา            ถ้าคณะกรรมการชุดนี้ขอมีพันธมิตรร่วมกับองค์กรหนังสือพิมพ์หลาย ๆ ฉบับเพื่อที่จะร่วมกันทำเรื่อง 6 ตุลาให้บรรลุนี่จะได้ไหมคะ

คุณนิวัติ                         ผมว่าได้ครับ

.ชลธิรา            คิดว่าได้ใช่ไหมคะ

คุณนิวัติ                         ได้ครับ